Τέσσερα ε
κτομμύρια θάνατοι παγκοσμίως συνδέονται, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΕ), με τη ρύπναση της ατμόσφαιρας, δημιουργώντας έτσι προβλήματα υγείας, όπως εγκεφαλικά, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια και οξείες αναπνευστικές λοιμώξεις. Στην Ελλάδα, 12χιλ. θάνατοι ετησίως έχουν ως κύρια αιτία πρόκλησης την ατμοσφαιρική ρύπανση.
Τα παραπάνω έρχονται ως κερασάκι σε μια δύσπεπτη «τούρτα» που χρόνο με το χρόνο, καλοκαίρι το καλοκαίρι καλούμαστε να δοκιμάσουμε χωρίς εναλλακτική. Πρόκειται για μια ακόμη έκφανση της κλιματικής κρίσης, επισημαίνει στα «ΝΕΑ» ο διευθυντής Ερευνών στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, κύριος Νίκος Μιχαλόπουλος.
Έχει δίκιο. Όσο κι αν οι μεγάλοι «tour operators» και τα εμπορικά τμήματα των συστημικών Μέσων προσπαθούν να μας πείσουν για την γαλήνια διάσταση των καλοκαιρινών διακοπών, η αλήθεια είναι μία: Χωρίς πολλά λεφτά στο παντελόνι, με τον χρόνο παραμονής μας στις μεγαλουπόλεις κατά τους καλοκαιρινούς μήνες διαρκώς να επιμηκύνεται, η κατάσταση είναι αβίωτη. Κι όπως δείχνουν τα στοιχεία του ΠΟΕ και άκρως επικίνδυνη.
Ήρθε νωρίτερα η κλιματική κρίση;
Οι επιπτώσεις στην υγεία μας αποτελούν έναν μόνο- πολύ σημαντικό- κρίκο μιας αλυσίδας που καταλήγει στην αλλαγή άρδην της αντίληψής μας για το περιβάλλον μέσα στο οποίο μεγαλώσαμε και ζούμε.
Σύμφωνα με την κ. Νατάσσα Ρωμανού, καθηγήτρια στο Columbia και ερευνήτρια στη NASA, «οι τελευταίοι δώδεκα μήνες είναι όλοι εκτός κλίμακας, υπό την έννοια ότι είναι πρωτόγνωρες οι θερμοκρασίες που βλέπουμε σε σχέση με οποιεσδήποτε μετρήσεις έχουμε από το παρελθόν».
Η ίδια έλεγε, μιλώντας στο κεντρικό δελτίο του Κontra Channel (21/6/2024) ότι η επιστημονική κοινότητα (παρότι μια μικρή μερίδα της εδώ και μια διετία είχε προειδοποιήσει για την επίσπευση της κλιματικής κρίσης) έχει καταληφθεί από έκπληξη για τα φαινόμενα τα οποία παρουσιάζονται και την έξαρξη τους, καθώς «έχουν έρθει πολύ νωρίτερα και είναι πολύ μεγαλύτερης διάρκειας».
Αυτό κυρίως έχει να κάνει με την αλληλεπίδραση των μικρών κλιμάκων με τις μεγαλύτερες, εξηγούσε η κυρία Ρωμανού. Βλέπουμε δηλαδή, «έναν συντονισμό φαινομένων κάτι το οποίο εμπίπτει μέσα στην κλίμακα της αβεβαιότητας των φαινομένων».
Πράσινη, καπιταλιστική και δίκαιη- Γίνεται;
Η ραγδαία επιτάχυνση της ταχύτητας με την οποία η οικολογική κρίση εμφανίζεται στην καθημερινότητά μας, δεν αφορά μόνο τους νέους όρους με τους οποίους καλούμαστε να ζήσουμε, αλλά και το αμιγώς πολιτικό πεδίο.
Η σύνθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που προέκυψε από την κάλπη της 9ης Ιουνίου έφερε νέα δεδομένα σ’ ό, τι αφορά την λεγόμενη πράσινη προσέγγιση- μετάβαση, ανοίγοντας εκ νέου την σχετική κουβέντα, πλέον όμως από άλλη βάση. Το ίδιο μπορούμε να πούμε και για τις ΗΠΑ.
Σειρά επιστημονικών μελετών δείχνουν το τελευταίο διάστημα ότι μία από τις αιτίες που πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη για την άνοδο της άκρας δεξιάς είναι οι επιπτώσεις των πολιτικών της λεγόμενης πράσινης μετάβασης, όπως η μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.
Ένα τρανό παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο οι «πράσινες» πολιτικές της ΕΕ- κι όχι μόνο- αφήνουν κοινωνικά «αποκαΐδια» πίσω τους, χωρίς ουσιαστικά να προχωρούν στον εκδημοκρατισμό των νέων μορφών ενέργειας και κατανάλωσης, μέσα από μια διαδικασία διαπαιδαγώγησης των πολιτών, είχαμε φέρει σ’ αυτήν τη στήλη, το 2020, μιλώντας για το «Energiewende», το πρόγραμμα ενεργειακής μετάβασης στη Γερμανία.
Ύστερα από την εφαρμογή του, οι Γερμανοί φορολογούμενοι κατέληξαν να πληρώνουν 20 δισ. ευρώ για ενέργεια παραγόμενη, μεταξύ άλλων, από τις ΑΠΕ, χωρίς το κόστος να περιλαμβάνει τις έμμεσες χρεώσεις που σχετίζονταν με τα έργα ή και την πιθανή αποζημίωση με δημόσιο χρήμα που δινόταν στις βιομηχανίες ανά την επικράτεια, όταν διαπιστωνόταν ενεργειακό έλλειμμα. Η περίπτωση της χαλυβουργίας ArcelorMittal στο Αμβούργο είναι χαρακτηριστική.
Τα συνήθη υποζύγια
Στην Ολλανδία πάλι, όταν πριν από δέκα χρόνια νομοθετήθηκε η αύξηση των φόρων στο φυσικό αέριο και κάποιοι Ολλανδοί εγκατέστησαν ηλιακούς συλλέκτες ενέργειας, δεν ήταν λίγες οι οικογένειες που είδαν φουσκωμένους τους λογαριασμούς ρεύματος, διολισθαίνοντας έτσι προς τα δεξιά.
Και πόσες ακόμη χώρες: Ιταλία, Βρετανία, Ελλάδα…
Σύμφωνα με την Washington Post, το φαινόμενο παρατηρείται σε όλη την Ευρώπη. Αναλυτές επίσης αναφέρουν ότι το πρόβλημα εμφανίζεται όταν οι μεμονωμένοι καταναλωτές καλούνται να σηκώσουν στις δικές τους πλάτες το κόστος της ενεργειακής μετάβασης- κι όχι οι κυβερνήσεις και οι πολυεθνικές.
«Οι άνθρωποι αισθάνονται ότι είναι η αιχμή του δόρατος της αλλαγής. Ότι αναγκάζονται να σηκώσουν το βάρος- αυτής- της αλλαγής και αυτό δεν είναι δίκαιο», λέει η Πανδώρα Λεφρόι, διευθύνουσα σύμβουλος του Project Tempo [Ιn.gr, 2/6/2024].
Επιστρέφοντας στις Βρυξέλλες, ερχόμαστε αντιμέτωποι με μία εικόνα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που από τη μια περιλαμβάνει τους αρνητές της κλιματικής κρίσης και από την άλλη εκείνους που είδαν σ’ αυτήν, την ευκαιρία καταστροφής ενός μεγάλους τμήματους του κεφαλαίου που έχει επενδυθεί στην παραγωγική διαδικασία, με το πρόσχημα ότι δεν είναι «φιλικό προς το περιβάλλον», καθιστώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο απωθητικές για τον λαό τις πανάκριβες «πράσινες» λύσεις.
«Ουσιαστικά επικρατούν πολύ πιο έντονες αντιεπιστημονικές απόψεις στο ευρωκοινοβούλιο σήμερα», επισημαίνει η κυρία Ρωμανού.
Ψαρεύοντας ψήφους σε θολά νερά
Εργαλειοποιώντας την δικαιολογημένη λαϊκή δυσαρέσκεια και εκμεταλλευόμενη το αίσθημα εγκατάλειψης η άκρα δεξιά έρχεται την κατάλληλη στιγμή να δώσει το «αντίδοτο» στις επιλογές των οικονομικών πατρόνων του ευρωπαϊκού ακραίου κέντρου. Να υποσχεθεί έναν κόσμο που θα δώσει ξανά στους πολίτες τον «κόσμο» τους όπως τον γνώρισαν.
Ένα από τα πολλά φιντάνια που βγήκαν φάτσα φόρα το τελευταίο διάστημα για να «τάξουν» κάτι τέτοιο ήταν ο Αντρέα Κοταράκ στη Γαλλία, επικεφαλής του κινήματος «Οι τοπικιστές», το οποίο ίδρυσαν οι κεκαλυμμένοι φασίστες του Εθνικού Συναγερμού το 2020, καλώντας τους Γάλλους «να ξαναπάρουν τον έλεγχο των εδαφών (τους), να ορίσουν τον νόμο στις περιοχές τους και να ξαναδώσουν ζωή στις μικρές πατρίδες (τους) που κάνουν τη Γαλλία μεγαλύτερη».
Ο Κοταράκ, σαν γνήσιος υπάλληλος του συστήματος, όπως είναι οι ακροδεξιοί, από τη θέση του εκλεγμένου με τον Εθνικό Συναγερμό συμβούλου στο περιφερειακό συμβούλιο της Οβέρν- Ρον- Αλπ, ισχυριζόταν ότι «ο τοπικισμός αντιτίθεται στην παγκοσμιοποίηση που καταστρέφει τα εδάφη, τα τοπία, τα προϊόντα και τις βιομηχανίες μας. Η επαναβιομηχάνιση και η προστασία της γεωργίας μας είναι και μάχη εναντίον της υπερθέρμανσης του πλανήτη, που οφείλεται κυρίως στις εισαγωγές και στις μεταφορές τους».
Όμως, όπως εξηγούσε από τις στήλες της γαλλικής «Monde» ο Φιλίπ Μπακέ, ο Κοταράκ δεν έθιξε σε καμία περίπτωση το θέμα του άνθρακα που εκπέμπεται από τις εξαγωγές των γαλλικών προϊόντων. Δεν εξέτασε αν η κτηνοτροφία της Γαλλίας μπορεί να συνεχίσει απρόσκοπτα τη λειτουργία της χωρίς την εισαγωγή 3,6 εκατ. τόνων σόγιας από τη Βραζιλία και την Αργεντινή, σε ετήσια βάση· οι οποίοι προέρχονται, όπως έχουμε αναλύσει στον «Ημεροδρόμο», κυρίως από καλλιέργειες σε αποψιλωμένα δάση.
Σύμφωνα με τον Μπακέ: «Ο λόγος για τον οποίον το κόμμα του χρησιμοποιεί ολοένα περισσότερο έννοιες όπως «τοπικισμός», «αποδυνάμωση των μεγαλουπόλεων» και «αγρο-πολιτιστική εξαίρεση» είναι για να κρύψει καλύτερα την απουσία ενός προγράμματος που θα μπορούσε να θέσει υπό αμφισβήτηση το σύστημα».
Δεν έχουμε, παρά να συμφωνήσουμε μαζί του.
Εδώ ο κόσμος καίγεται…
Ο κόσμος καίγεται. Κυριολεκτικά και μεταφορικά. Στην Ελλάδα, το ξέρουμε καλά. Το θέμα όμως είναι τι κάνουμε από εδώ και στο εξής, έχοντας απέναντί μας τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος: Στη μια μπάντα τους γραβατάκιδες με τα ιλουστρασιόν λόγια της συστημικής «οικολογίας» και στην άλλη τους «φουστανελάτους» λακέδες των λόμπι των εφοπλιστών, των λιπασμάτων και των εξορυκτικών.
Εύκολες απαντήσεις δεν υπάρχουν και δεν είμαι εγώ αυτός που θα τις δώσω. Πάντα όμως πίστευα στα παραδοσιακά- και μόνα- υλικά που έχουμε «οι από κάτω»: Αντίσταση- Συμμετοχή- Δράση.
Τα επόμενα χρόνια είναι κρίσιμα για τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσουμε ώστε να αντιμετωπίσουμε την κλιματική κρίση, αλλά και την επιρροή των ακραίων φαινομένων στη ζωή μας.
Αν δεν το κάνουμε εμείς κι αφήσουμε τους τεχνοκράτες και τους φασίστες να αποφασίσουν για το μέλλον μας, πιθανότατα να μην μιλάμε πλέον μόνο για την κλιματική κρίση, αλλά για τη μεγαλύτερη κοινωνική κρίση της εποχής μας.
