Η «ψηφιακή κάρτα εργασίας» νομοθετήθηκε με τον νόμο 4808/2021 (νόμος Χατζηδάκη), μαζί με τη «διευθέτηση» του εργάσιμου χρόνου και άλλα αντιδραστικά μέτρα, όπως ενάντια στη συνδικαλιστική δράση. Τότε μάλιστα είχε «χαιρετιστεί» ως μέτρο από τον ΣΥΡΙΖΑ, το ΠΑΣΟΚ αλλά και την ηγετική ομάδα της ΓΣΕΕ (πλειοψηφίες ΔΑΚΕ – ΠΑΣΚΕ – ΣΥΡΙΖΑ), επειδή, όπως υποστήριζαν, η «ψηφιακή κάρτα» βάζει τέλος στη «μαύρη εργασία».
Πρόκειται μάλιστα για εργαλείο που χρηματοδοτείται από την ΕΕ και το Ταμείο Ανάκαμψης, αποτελώντας ένα ακόμα αντιλαϊκό προαπαιτούμενο για τη ροή χρήματος προς τους επιχειρηματικούς ομίλους.
Για την εφαρμογή αυτού του μέτρου, λοιπόν, το υπουργείο Εργασίας έφερε την προηγούμενη βδομάδα την ερμηνευτική εγκύκλιο (37271/21-06-2024), προβλέποντας μεταξύ άλλων μία ώρα δουλειάς χάρισμα στους βιομηχάνους κατ’ απαίτησή τους, «ευέλικτη προσέλευση», που αφορά όλους τους εργοδότες, μέχρι και 2 ώρες, ώστε να κουκουλώνουν την υποδηλωμένη εργασία και μια σειρά από άλλα μέτρα.
«Γενικά, η σήμανση της ψηφιακής κάρτας θα πρέπει να είναι σύμφωνη με την πραγματική έναρξη ή την πραγματική λήξη της απασχόλησης στις κτιριακές εγκαταστάσεις της επιχείρησης», αναφέρεται στην ερμηνευτική εγκύκλιο. Ταυτόχρονα το υπουργείο προειδοποιεί για «κυρώσεις», σε περίπτωση που εργαζόμενος βρεθεί «να εργάζεται στις κτιριακές εγκαταστάσεις της επιχείρησης πριν την έναρξη του ψηφιακά δηλωθέντος ωραρίου εργασίας του και δεν έχει σημάνει την κάρτα του ή βρεθεί να εργάζεται αφού έχει σημάνει την κάρτα του κατά τη λήξη του ψηφιακά δηλωθέντος ωραρίου του».
Από όσα όμως ακολουθούν στην εγκύκλιο γίνεται καθαρό ότι τα παραπάνω απλά ακυρώνονται από μια σωρεία εξαιρέσεων, ώστε να νομιμοποιείται η παραβίαση του ωραρίου. Κυρίως γίνεται σαφές ότι η θέσπιση αυτού του εργαλείου γίνεται για να μετράει «ψηφιακά» την ένταση της εκμετάλλευσης και να διευκολύνει την εργοδοσία να επιβάλλει τα ωράρια – λάστιχο.
Μεταβολή ωραρίου και «κουκούλωμα» της υποδηλωμένης εργασίας
Μια από τις εξαιρέσεις είναι η δυνατότητα της εργοδοσίας να εφαρμόζει το μέτρο της «ευέλικτης προσέλευσης» του εργαζόμενου μέχρι και 120 λεπτά. Ετσι ο εργοδότης μπορεί: Πρώτον, να μεταβάλλει καθημερινά την έναρξη και τη λήξη του ωραρίου εργασίας, χωρίς να θεωρείται καταχρηστική η συνεχής αλλαγή ωραρίου! Δεύτερον, μέσα από το «ευέλικτο ωράριο» να καλύπτει τα ίχνη της υποδηλωμένης εργασίας, η οποία θα είναι ανασφάλιστη και απλήρωτη, τουλάχιστον στον βαθμό που δεν καταγράφεται ως υπερωρία.
Για παράδειγμα: Εργαζόμενος με 8ωρο και ωράριο 08.00 – 16.00. Αν ο εργοδότης αξιοποιήσει πλήρως το χρονικό περιθώριο που του δίνει το μέτρο της «ευέλικτης προσέλευσης», τότε ο εργαζόμενος μπορεί να χτυπήσει την κάρτα μεταξύ των ωρών 8 – 10 το πρωί! Αν η κάρτα χτυπηθεί στις 10 το πρωί, τότε η λήξη της εργασίας μπορεί να γίνει στις 6 το απόγευμα.
Καταρχάς αυτή η μετακίνηση του ωραρίου – που μπορεί να συμβαίνει όποτε θέλει ο εργοδότης – σμπαραλιάζει έτσι κι αλλιώς την καθημερινότητα του εργαζόμενου.
Από εκεί και πέρα το χτύπημα της κάρτας στις 10 π.μ. δεν σημαίνει απαραίτητα ότι ο εργαζόμενος ξεκινά τη δουλειά εκείνη την ώρα. Με δεδομένο ότι η ενεργοποίηση της κάρτας γίνεται σε ελάχιστα δευτερόλεπτα και μπορεί να «χτυπηθεί» αμέσως μόλις γίνει αντιληπτή η παρουσία της Επιθεώρησης Εργασίας, καθώς δεν δίνεται η δυνατότητα στους επιθεωρητές να μπλοκάρουν τις υποβολές για όσο διάστημα διαρκεί ο έλεγχος, ο εργοδότης μπορεί να αναγκάσει τον εργαζόμενο να ξεκινά τη δουλειά στις 8 το πρωί και να χτυπά την κάρτα στις 10 το πρωί. Στην περίπτωση που γίνει έλεγχος, ο εργοδότης εύκολα μπορεί να ισχυριστεί πως ο εργαζόμενος μόλις προσήλθε στην εργασία του καθώς βρίσκεται εντός του διαστήματος «ευέλικτης προσέλευσης» και να «χτυπήσει» την κάρτα. Η «ευελιξία» αυτή δίνεται και για τους εργαζόμενους μερικής απασχόλησης, δηλαδή για την κατηγορία εργαζομένων που πλήττεται σε τεράστιο βαθμό από την υποδηλωμένη εργασία.
Τουλάχιστον μία ώρα δωρεάν εργασία τη μέρα στους βιομηχάνους
Η επόμενη «εξαίρεση» αφορά τον χρόνο προετοιμασίας για την έναρξη και λήξη της εργασίας των βιομηχανικών εργατών, τον οποίο δεν θεωρεί χρόνο εργασίας και ο οποίος μπορεί να φθάνει τουλάχιστον τη μία επιπλέον ώρα τη μέρα. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι ο ΣΕΒ είχε διατυπώσει σχετικό αίτημα στο υπουργείο Εργασίας και το υπουργείο έσπευσε να ικανοποιήσει τους βιομηχάνους.
Αναφέρεται συγκεκριμένα στην εγκύκλιο: «Η Βιομηχανία είναι ένας κλάδος οικονομικής δραστηριότητας στον οποίο ενδέχεται να απαιτείται χρόνος προετοιμασίας των εργαζομένων, πριν την ανάληψη υπηρεσίας και μετά τη λήξη της. Στην περίπτωση που ισχύει κάτι τέτοιο, ο χρόνος αυτός, ο οποίος δεν δύναται να υπερβαίνει τα 30 λεπτά προ της έναρξης και τα 30 λεπτά μετά τη λήξη της εργασίας (εκτός αν απαιτείται μεγαλύτερος χρόνος προετοιμασίας που δικαιολογείται από αντικειμενικούς λόγους και μπορεί να αποδειχτεί κατά την ελεγκτική διαδικασία), δεν αποτελεί χρόνο εργασίας»!
Τα διευθυντικά στελέχη των 900 ευρώ…
Η τρίτη «εξαίρεση» αφορά τους εργαζόμενους που θεωρούνται «διευθυντικά στελέχη» και οι οποίοι «εξαιρούνται από την υποχρέωση σήμανσης της ψηφιακής κάρτας». Εδώ το «κόλπο» βρίσκεται στην αλλαγή προϋποθέσεων για να χαρακτηριστεί ένας εργαζόμενος διευθυντικό στέλεχος, η οποία έγινε με μια άθλια Υπουργική Απόφαση μετά την ψήφιση του νόμου Χατζηδάκη.
Μέχρι τότε έπρεπε να συντρέχουν σωρευτικά ορισμένες προϋποθέσεις, όμως με την Υπουργική Απόφαση οι προϋποθέσεις αυτές εφαρμόζονται πλέον διαζευκτικά. Επιπλέον προσδιορίζονται 3 κατηγορίες (Α’, Β’, Γ’) «διευθυντικών στελεχών». Στην κατηγορία Α’ δεν ορίζονται ως κριτήριο, ούτε καν αόριστα, οι ιδιαίτερα αυξημένες αποδοχές! Αυτό σημαίνει ότι ως «διευθυντές» μπορούν να οριστούν, απλώς με έναν όρο στην ατομική σύμβαση, εργαζόμενοι των 900 ευρώ, εργαζόμενοι με τον βασικό μισθό, ακόμα και με μερική απασχόληση! Και οι οποίοι θα μπορούν να δουλεύουν «νόμιμα» οποιαδήποτε μέρα και ώρα! Με δυο λόγια, για όσους εργαζόμενους καταχωρίζονται ως «διευθυντές» στην «ψηφιακή κάρτα» δεν θα δηλώνεται καθόλου ωράριο εργασίας.
Το «κερασάκι στην τούρτα»
Η επόμενη «εξαίρεση» είναι ένα ακόμα δωράκι στους εργοδότες και συγκεκριμένα η πρόβλεψη ότι υπάρχει η περίπτωση να μη «χτυπηθεί» η κάρτα από «αμέλεια» του εργαζόμενου! Σε αυτήν την περίπτωση, λοιπόν, για «μέχρι 3 μονά χτυπήματα τον μήνα ανά εργαζόμενο» δεν θα επιβάλλεται πρόστιμο, παρά θα γίνεται σύσταση.
Απαλλαγή των εργοδοτών από την ευθύνη για το χτύπημα της κάρτας
Συναφές με την αμέλεια του εργαζόμενου είναι η μεταφορά της ευθύνης στον ίδιο για το χτύπημα της κάρτας. «Η σήμανση (σ.σ. το “χτύπημα”) της ψηφιακής κάρτας (…) αποτελεί υποχρέωση του εργαζομένου». Με αυτόν τον τρόπο θα μπορεί ο εργοδότης να ασκεί πιέσεις στον εργαζόμενο για να «χτυπάει» την «ψηφιακή κάρτα» αργότερα και αν εντοπιστεί ότι η σήμανση δεν αντιστοιχεί στην ψηφιακή δήλωση του ωραρίου εργασίας, τότε ευθύνεται ο εργαζόμενος! Ετσι, ακυρώνεται και όλο το μέχρι τώρα προπαγανδιστικό αφήγημα της κυβέρνησης που έλεγε ότι η «ψηφιακή κάρτα» είναι δικαίωμα του εργαζόμενου και υποχρέωση του εργοδότη.
Και εξαήμερη εργασία
Η 6ήμερη εργασία είναι το επόμενο αντεργατικό μέτρο που εφαρμόζεται από τον άλλο εκτρωματικό νόμο που ψήφισε η ΝΔ το 2023 (νόμος Γεωργιάδη), όπου προβλέφθηκε η δουλειά σε πολλαπλούς εργοδότες μέχρι και 13 ώρες τη μέρα, οι συμβάσεις «μηδενικών ωρών» ή «ελάχιστης προβλεψιμότητας» κ.ο.κ.
Πρόκειται για νόμο εφαρμογής μιας ακόμα Οδηγίας της ΕΕ, με βάση την οποία θεωρείται «κανονικότητα» αν δουλεύει ο εργαζόμενος μέχρι και 65 ώρες τη βδομάδα σε 5ήμερη ή 78 ώρες σε 6ήμερη, αφού το μόνο που «κατοχυρώνει» είναι οι …11 ώρες ανάπαυσης, δηλαδή μέχρι και 13 ώρες δουλειάς ημερησίως!
Υπενθυμίζεται ότι βασικό πρόσχημα της κυβέρνησης για την 6ήμερη δουλειά ειδικά στη Βιομηχανία αλλά και άλλους κλάδους ήταν η «έλλειψη εργαζομένων», σημειώνοντας μάλιστα ότι «το πενθήμερο σύστημα εργασίας …προσβάλλει σημαντικά την παραγωγικότητα μιας και αδυνατούν να οργανωθούν σωστά οι εναλλασσόμενες βάρδιες».
Οπότε, θυσιάστηκε στο βωμό του κέρδους η 5ήμερη εργασία, νομοθετώντας την εξαήμερη για «επιχειρήσεις συνεχούς λειτουργίας» αλλά και για όσες 24ωρης λειτουργίας «επικαλούνται “φόρτο εργασίας”», ξεχειλώνοντας ακόμα περισσότερο το ωράριο, με «τυράκι» την προσαύξηση του ημερομισθίου κατά 40% για την έκτη μέρα.
Το μέτρο αυτό, λοιπόν, μπορεί να εφαρμοστεί σε:
— Επιχειρήσεις που δεν είναι από τη φύση τους «συνεχούς λειτουργίας» αλλά μπορούν να λειτουργούν Δευτέρα έως και Σάββατο, επί 24 ώρες, με σύστημα εναλλασσόμενων βαρδιών, και στις οποίες οι εργαζόμενοι απασχολούνται σε πενθήμερη εβδομαδιαία εργασία. Επίσης, προβλέπεται ότι το μέτρο μπορεί να εφαρμοστεί σε εξαιρετικές περιπτώσεις ιδιαίτερα αυξημένου φόρτου εργασίας, χωρίς άλλη διευκρίνιση, κλείνοντας το μάτι στην εργοδοσία να το «τεντώσει», έτσι που η τάχα «εξαίρεση» να γίνει κανόνας.
— Επιχειρήσεις συνεχούς λειτουργίας με σύστημα εναλλασσόμενων βαρδιών, στις οποίες οι εργαζόμενοι απασχολούνται σε πενθήμερη εβδομαδιαία εργασία. Για αυτή την περίπτωση δεν διατυπώνεται καμία, ούτε προσχηματική, εξαίρεση….
Υποτίθεται ότι τη μέρα αυτή δεν επιτρέπονται η υπερεργασία και η υπερωρία αλλά με τις εξαιρέσεις που προβλέπονται ως προς την εφαρμογή της «ψηφιακής κάρτας» είναι σίγουρη η καταπάτηση και του 8ωρου.
Πηγή: Εφημερίδα «Ριζοσπάστης»
